Quyền định cư tại Đức dành cho công dân ngoài khối EU/EEA được thiết lập thông qua nhiều con đường khác nhau, chủ yếu tập trung vào việc thu hút nguồn nhân lực có tay nghề và các nhà đầu tư kinh doanh. Các lựa chọn này đều dẫn đến mục tiêu cuối cùng là trở thành Thường trú nhân (Niederlassungserlaubnis) và sau đó là Quốc tịch Đức (Einbürgerung).
Dưới đây là các lựa chọn di trú chính tại Đức, được phân loại theo mục đích và lộ trình:
1. Định cư Diện Lao động Tay nghề Cao và Chuyên môn
Đây là con đường phổ biến nhất, được ưu tiên đặc biệt bởi Luật Nhập cư Lao động Tay nghề (Fachkräfteeinwanderungsgesetz – FEG) mới nhất của Đức, giúp rút ngắn đáng kể thời gian chuyển đổi sang Thường trú nhân.
A. Thẻ Xanh Châu Âu (EU Blue Card)
Đây là lựa chọn nhanh nhất cho các chuyên gia có trình độ cao.
- Đối tượng: Công dân ngoài EU có bằng đại học được công nhận tại Đức và hợp đồng lao động tại Đức.
- Điều kiện Lương (Cập nhật 2024):
- Ngưỡng Chung: Tổng thu nhập hàng năm trước thuế tối thiểu là 45.300 €.
- Ngưỡng Thấp (Ngành thiếu hụt): Tổng thu nhập hàng năm trước thuế tối thiểu là 41.041,80 € (áp dụng cho các ngành thiếu hụt như IT, Kỹ thuật, Y tế).
- Lộ trình Thường trú nhân (PR): Chủ thẻ Blue Card có thể nộp đơn xin Thường trú nhân (Niederlassungserlaubnis) sớm hơn tiêu chuẩn:
- Sau 21 tháng nếu chứng minh được trình độ tiếng Đức B1 trở lên.
- Sau 27 tháng nếu không có B1.
B. Visa Lao động Tay nghề Tiêu chuẩn (Fachkräfte)
Dành cho những người có trình độ chuyên môn nhưng chưa đạt ngưỡng lương của Thẻ Xanh EU.
- Điều kiện: Có bằng cấp chuyên môn được công nhận ở Đức và hợp đồng lao động phù hợp.
- Công nhận Văn bằng (Anerkennung): Việc công nhận văn bằng nước ngoài là bắt buộc, quá trình này bao gồm việc thẩm định các bằng cấp (cử nhân, thạc sĩ, chứng chỉ nghề nghiệp) tương đương với tiêu chuẩn Đức. Thời gian xử lý hồ sơ công nhận văn bằng thường từ 2 đến 4 tháng.
- Visa Công nhận Văn bằng: Đức cấp một loại thị thực đặc biệt cho phép người lao động nhập cảnh để hoàn tất thủ tục công nhận trình độ tại Đức, với yêu cầu tiếng Đức tối thiểu bậc A2.
C. Thẻ Cơ hội (Chancenkarte)
Chương trình mới được đưa vào luật FEG, cho phép người lao động nhập cảnh Đức để tìm kiếm việc làm thay vì phải có hợp đồng trước.
- Cơ chế: Hoạt động dựa trên hệ thống tính điểm, trong đó các yếu tố như trình độ tiếng Đức, độ tuổi, và bằng cấp được tính điểm.
- Điều kiện Điểm: Ví dụ, trình độ tiếng Đức từ B2 trở lên được 3 điểm, dưới 35 tuổi được 2 điểm.
- Yêu cầu khác: Cần chứng minh có bảo hiểm y tế tư nhân có hiệu lực trong toàn khối Schengen và cho toàn bộ thời gian của thẻ, với số tiền bảo hiểm tối thiểu là 30.000 €.
2. Định cư Diện Doanh nhân và Đầu tư (Selbstständigkeit)
Chương trình này dành cho các nhà đầu tư và doanh nhân muốn thành lập hoặc đồng sở hữu một doanh nghiệp tại Đức.
- Yêu cầu Vốn tối thiểu: Nhà đầu tư chỉ cần thành lập hoặc đồng sở hữu một doanh nghiệp với vốn điều lệ tối thiểu 25.000 EUR.
- Tỷ lệ Sở hữu: Cần nắm giữ ít nhất 51% cổ phần trong doanh nghiệp.
- Thẩm định Kinh doanh: Bắt buộc phải có một kế hoạch kinh doanh chi tiết và cần được thẩm định bởi Phòng Công nghiệp và Thương mại Đức (IHK).
- Lộ trình Thường trú nhân: Nếu doanh nghiệp hoạt động thành công và mang lại lợi ích kinh tế (tạo việc làm), nhà đầu tư có cơ hội trở thành Thường trú nhân vĩnh viễn (Niederlassungserlaubnis) chỉ sau 3 năm.
3. Định cư qua Giáo dục và Đào tạo Nghề (Ausbildung)
Con đường này tập trung vào việc đào tạo nhân sự trực tiếp tại Đức, tạo ra một lộ trình vững chắc cho giới trẻ.
- Chương trình Ausbildung: Là chương trình đào tạo kép (học lý thuyết và thực hành tại doanh nghiệp), thường kéo dài khoảng ba năm.
- Lộ trình Thường trú nhân Rút gọn: Sau khi hoàn thành chương trình Ausbildung và tìm được một công việc toàn thời gian đúng chuyên ngành, người lao động có thể xin Thường trú nhân (Niederlassungserlaubnis) chỉ sau 2 năm làm việc.
4. Đoàn Tụ Gia đình (Familiennachzug)
Quyền cơ bản dành cho người thân của công dân hoặc thường trú nhân tại Đức.
- Đối tượng: Vợ/chồng, con cái chưa thành niên.
- Điều kiện đối với Người Được Bảo lãnh:
- Ngôn ngữ: Vợ/chồng của người bảo lãnh cần chứng minh khả năng giao tiếp bằng tiếng Đức ở trình độ A1.
- Mối quan hệ: Giấy chứng nhận kết hôn hợp lệ là bắt buộc.
- Điều kiện đối với Người Bảo lãnh (Sponsor): Phải có giấy phép cư trú hợp lệ, thu nhập ổn định và đủ diện tích chỗ ở để đón người thân.
- Lợi ích của Công dân Đức: Nếu người bảo lãnh là công dân Đức (đã nhập quốc tịch), quy trình đoàn tụ không chỉ đơn giản hơn mà nhà nước Đức còn có thể chi trả trợ cấp để gia đình được hưởng phúc lợi xã hội đầy đủ (y tế, nhà ở, giáo dục), trong khi người có thẻ định cư phải tự chi trả cho cả gia đình.
5. Mục tiêu Cuối cùng: Thường trú nhân và Quốc tịch
Tất cả các con đường trên đều dẫn đến hai cột mốc quan trọng nhất:
A. Thường trú nhân Vĩnh viễn (Niederlassungserlaubnis)
Đây là quyền cư trú vĩnh viễn, vô thời hạn tại Đức.
- Lợi ích: Giải phóng người giữ thẻ khỏi thủ tục gia hạn, không bị hạn chế về mặt không gian làm việc, và được tự do theo đuổi bất kỳ công việc sinh lợi nào tại Đức.
- Điều kiện Tiêu chuẩn: Cần có giấy phép cư trú hợp pháp 5 năm, đóng 60 khoản đóng góp hàng tháng vào quỹ bảo hiểm hưu trí, có thu nhập ổn định và trình độ tiếng Đức B1.
B. Nhập Quốc tịch Đức (Einbürgerung)
Luật quốc tịch mới (có hiệu lực trong giai đoạn 2024-2025) đã rút ngắn thời gian chờ đợi và cho phép giữ song tịch.
- Thời gian Cư trú: Rút ngắn từ 8 năm xuống còn 5 năm cư trú hợp pháp.
- Lộ trình Rút gọn: Chỉ còn 3 năm nếu chứng minh được trình độ tiếng Đức C1 trở lên và có “dịch vụ tích hợp đặc biệt” (ví dụ: thành tích nghề nghiệp xuất sắc).
- Song tịch: Công dân Đức được phép giữ lại quốc tịch cũ.
Xem thêm: Du học nghề Đức
IMM Consulting
