Việc sở hữu Thẻ Xanh EB-3 đánh dấu cột mốc chuyển đổi từ đương đơn sang Thường trú nhân vĩnh viễn tại Hoa Kỳ. Quyền lợi cơ bản của bạn lúc này là được sinh sống, làm việc, và học tập tại bất kỳ đâu trên lãnh thổ Mỹ, không còn phụ thuộc vào Giấy phép Lao động (EAD) hay Giấy phép Đi lại (AP). Về mặt nghĩa vụ, bạn phải duy trì tình trạng cư trú, tuân thủ luật pháp Mỹ và nộp thuế theo quy định. Quan trọng hơn, mặc dù bạn đã có Thẻ Xanh, bạn vẫn nên hoàn thành cam kết công việc với nhà tuyển dụng bảo lãnh EB-3 trong một khoảng thời gian hợp lý sau khi hồ sơ được phê duyệt để chứng minh ý định làm việc lâu dài ban đầu. Đối với quy tắc Portability (Luật AC21), đây là quy tắc quản lý việc thay đổi việc làm trước khi Thẻ Xanh được phê duyệt. Quy tắc này cho phép bạn chuyển sang một vị trí khác có tính chất “giống hoặc tương tự” công việc bảo lãnh, miễn là đơn I-485 của bạn đã chờ xử lý ít nhất 180 ngày. Tuy nhiên, sau khi bạn đã nhận được Thẻ Xanh vĩnh viễn, bạn được hưởng quyền tự do làm việc và có thể thay đổi công việc hoặc nhà tuyển dụng mà không cần phải tuân theo quy tắc Portability này nữa.
SAU KHI CÓ THẺ XANH EB-3: PHÂN TÍCH CHUYÊN SÂU QUYỀN LỢI, NGHĨA VỤ VÀ QUY TẮC THAY ĐỔI VIỆC LÀM (PORTABILITY)
Việc nhận được Thẻ Xanh EB-3 (Green Card) là kết quả của một hành trình kéo dài nhiều năm, bao gồm quá trình Chứng nhận Lao động PERM, phê duyệt I-140, và chờ đợi Ngày Ưu tiên (Priority Date) theo Visa Bulletin. Đối với những người tham gia Chương trình Định cư Mỹ Diện Tay Nghề, khoảnh khắc Thẻ Xanh được đóng dấu là sự chuyển đổi chính thức từ đương đơn sang Thường trú nhân hợp pháp (Lawful Permanent Resident – LPR) tại Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, đây không phải là điểm kết thúc của mọi thủ tục di trú. Thay vào đó, đó là sự khởi đầu của một giai đoạn mới, nơi bạn được trao những quyền lợi to lớn nhưng cũng phải gánh vác những nghĩa vụ nghiêm ngặt để duy trì Thẻ Xanh EB-3 vĩnh viễn và tiến tới mục tiêu cuối cùng: nhập tịch Mỹ.
Bài viết này đi sâu phân tích toàn bộ các khía cạnh pháp lý và chiến lược mà mọi Thường trú nhân vĩnh viễn diện EB-3 cần nắm rõ, đặc biệt là quy tắc then chốt về Portability (Khả năng chuyển đổi công việc) và trách nhiệm cư trú.
PHẦN 1: QUYỀN LỢI VĨNH VIỄN CỦA THẺ XANH EB-3
Thẻ Xanh EB-3 cấp cho bạn và những người phụ thuộc (vợ/chồng và con cái dưới 21 tuổi) quyền cư trú vĩnh viễn. Những quyền lợi này vượt xa các loại visa làm việc tạm thời (như H-1B) và là lý do cốt lõi khiến hàng ngàn người lựa chọn định cư Mỹ diện EB-3.
1.1. Tự do Sinh sống và Làm việc Không Giới hạn
Lợi ích rõ ràng nhất của Thẻ Xanh EB-3 là sự tự do hoàn toàn về mặt kinh tế và địa lý:
- Tự do Làm việc: Bạn không còn bị ràng buộc bởi Giấy phép Lao động (EAD) hay yêu cầu phải làm việc cho một nhà tuyển dụng cụ thể như khi còn giữ visa H-1B hay L-1. Bạn có thể làm việc cho bất kỳ nhà tuyển dụng nào, mở doanh nghiệp riêng, hoặc thay đổi ngành nghề mà không cần nộp lại đơn xin visa làm việc.
- Tự do Cư trú: Bạn có thể sinh sống, chuyển nhà, và di chuyển khắp 50 tiểu bang của Hoa Kỳ mà không có bất kỳ giới hạn nào.
- Chi phí Giáo dục Ưu đãi: Con cái của Thường trú nhân vĩnh viễn có thể nộp đơn vào các trường đại học công lập và được hưởng mức học phí nội bang (In-State Tuition), vốn thấp hơn đáng kể so với học phí dành cho sinh viên quốc tế, giúp giảm đáng kể chi phí định cư EB-3 về lâu dài.
1.2. Quyền Lợi Xã hội và Bảo Lãnh Gia Đình
Thường trú nhân vĩnh viễn có đủ điều kiện để nhận các quyền lợi xã hội nhất định sau khi đáp ứng yêu cầu về thời gian cư trú và làm việc (ví dụ: An sinh xã hội, Medicare), mặc dù các phúc lợi liên bang thường được cấp đầy đủ hơn khi trở thành công dân.
Đặc biệt quan trọng là quyền bảo lãnh gia đình. Thẻ Xanh EB-3 cho phép bạn nộp đơn bảo lãnh cho các thành viên gia đình trực hệ thông qua diện Định cư Gia đình (Family-Sponsored – FB), cụ thể là diện F2A (vợ/chồng và con cái chưa thành niên) hoặc F2B (con cái đã trưởng thành chưa kết hôn). Mặc dù thời gian chờ đợi visa diện gia đình này có thể kéo dài (ví dụ: diện F2A đã từng mất tới 35 tháng chỉ để xử lý I-130 ), nhưng đây là con đường chính thức để đoàn tụ gia đình.
1.3. Con Đường Tiến Tới Nhập Tịch Mỹ (Naturalization)
Thẻ Xanh EB-3 là bước đệm cuối cùng để trở thành Công dân Hoa Kỳ. Sau khi đáp ứng các yêu cầu về cư trú, bạn có thể nộp đơn xin nhập tịch (Form N-400):
- Yêu cầu Cư trú Cơ bản: Bạn phải là Thường trú nhân vĩnh viễn trong ít nhất 5 năm.
- Yêu cầu Thời gian Thực tế: Trong 5 năm đó, bạn phải có mặt vật lý tại Mỹ ít nhất 30 tháng.
- Yêu cầu khác: Chứng minh tư cách đạo đức tốt (Good Moral Character – GMC), vượt qua bài kiểm tra tiếng Anh và kiến thức Công dân (Civics Test) (bao gồm cả phiên bản Civics Test 2025 mới).
Quá trình nhập tịch là đỉnh cao của hành trình định cư Mỹ diện EB-3, mang lại đầy đủ quyền lợi, bao gồm cả quyền bầu cử và không bao giờ phải lo lắng về việc mất Thẻ Xanh.
PHẦN 2: NGHĨA VỤ BẮT BUỘC CỦA THƯỜNG TRÚ NHÂN EB-3
Việc duy trì Thẻ Xanh EB-3 không đơn giản chỉ là giữ tấm thẻ vật lý đó. Thường trú nhân vĩnh viễn phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc cư trú và tài chính để chứng minh ý định duy trì tình trạng LPR của mình.
2.1. Nghĩa Vụ Thuế (Filing Tax Returns)
Một trong những nghĩa vụ quan trọng nhất là thuế. Thường trú nhân vĩnh viễn, giống như Công dân Mỹ, phải khai báo thu nhập trên toàn thế giới (worldwide income) cho Sở Thuế vụ Hoa Kỳ (IRS) mỗi năm.
- Khai báo Thu nhập Toàn cầu: Nghĩa vụ này áp dụng ngay cả khi bạn sống ở nước ngoài tạm thời.
- Chứng minh Ý định Cư trú: Việc khai báo thu nhập như một cư dân Mỹ (resident taxpayer) là bằng chứng mạnh mẽ nhất cho thấy bạn có ý định duy trì tình trạng Thường trú nhân. Ngược lại, việc khai báo là cư dân không thường trú (nonresident taxpayer) hoặc không khai báo thuế có thể bị coi là hành vi từ bỏ tình trạng LPR.
2.2. Duy Trì Tình trạng Cư trú và Quy Tắc Du lịch
Mặc dù Thẻ Xanh EB-3 cho phép bạn tự do du lịch, việc vắng mặt khỏi Mỹ trong thời gian dài là rủi ro pháp lý lớn nhất đối với Thường trú nhân vĩnh viễn.
- Vắng mặt Dưới 6 Tháng: Thường không gây ra vấn đề lớn, nhưng nhân viên hải quan vẫn có thể đặt câu hỏi về ý định cư trú của bạn nếu việc đi lại quá thường xuyên.
- Vắng mặt Từ 6 Tháng đến 1 Năm: Đây là ranh giới cảnh báo. Nhân viên hải quan (CBP) có thể nghi ngờ về ý định duy trì tình trạng LPR của bạn và tiến hành kiểm tra sâu hơn tại cửa khẩu.
- Vắng mặt Trên 1 Năm: Dẫn đến việc mất Thẻ Xanh tự động, trừ khi bạn đã thực hiện các bước để bảo toàn tình trạng trước khi khởi hành.
2.3. Giải Pháp Bảo Toàn Tình Trạng Cư Trú (Re-entry Permit)
Nếu bạn bắt buộc phải vắng mặt khỏi Mỹ trong thời gian dài (trên 1 năm nhưng dưới 2 năm), bạn phải nộp đơn xin Giấy Phép Tái Nhập Cảnh (Re-entry Permit) (Mẫu I-131) trước khi rời khỏi Mỹ.
- Thời hạn: Giấy phép Tái Nhập Cảnh thường có giá trị trong hai (2) năm kể từ ngày cấp.
- Quy trình: Bạn phải có mặt ở Mỹ khi nộp đơn và khi tham gia cuộc hẹn lấy dấu vân tay (biometrics).
- Tầm quan trọng: Giấy phép Tái Nhập Cảnh bảo vệ tình trạng LPR của bạn khỏi bị nghi ngờ là “từ bỏ tư cách thường trú nhân” khi bạn trở lại Mỹ.
2.4. Gia Hạn Thẻ Xanh và Tuân Thủ Pháp Luật
Thẻ Xanh EB-3 thường có giá trị 10 năm. Bạn cần nộp đơn gia hạn (Form I-90) kịp thời trước khi hết hạn.
Quan trọng nhất, bạn phải luôn tuân thủ luật pháp Hoa Kỳ. Bất kỳ hành vi phạm tội nghiêm trọng nào (đặc biệt là các tội liên quan đến đạo đức) đều có thể dẫn đến việc tước bỏ tình trạng Thường trú nhân vĩnh viễn và bị trục xuất.
PHẦN 3: PHÂN TÍCH QUY TẮC THAY ĐỔI VIỆC LÀM VÀ LUẬT AC21
Một trong những câu hỏi lớn nhất đối với Thẻ Xanh EB-3 là: “Tôi có thể nghỉ việc sau khi nhận Thẻ Xanh không?” Câu trả lời là CÓ, nhưng cần hiểu rõ sự khác biệt giữa thời điểm trước và sau khi phê duyệt Thẻ Xanh.
3.1. Giải Mã Quy Tắc Portability AC21 (Trước khi Thẻ Xanh được cấp)
Luật AC21 (The American Competitiveness in the Twenty-first Century Act) là một quy tắc pháp lý quan trọng chỉ áp dụng trong giai đoạn chờ xử lý hồ sơ, tức là trước khi bạn nhận được Thẻ Xanh.
Portability AC21 cho phép đương đơn chuyển đổi công việc bảo lãnh sang một nhà tuyển dụng mới hoặc vị trí mới mà không làm mất hiệu lực của hồ sơ Thẻ Xanh, với ba điều kiện cốt lõi:
- Đơn I-485 phải chờ xử lý ít nhất 180 ngày: Đây là ngưỡng bảo vệ pháp lý. Nếu bạn thay đổi việc làm trước khi I-485 chờ xử lý được 180 ngày, bạn có nguy cơ bị từ chối đơn I-485 nếu nhà tuyển dụng bảo lãnh ban đầu rút I-140.
- Đơn I-140 phải được phê duyệt hoặc “có thể phê duyệt”: Hoặc đã được phê duyệt, hoặc được đánh giá là đủ điều kiện phê duyệt khi nộp đồng thời với I-485.
- Vị trí công việc mới phải là “giống hoặc tương tự” (Same or Similar): Công việc mới phải thuộc cùng một phân loại nghề nghiệp với công việc được bảo lãnh EB-3 ban đầu.
Tầm quan trọng: Trong giai đoạn này, bạn phải nộp Mẫu I-485 Supplement J để thông báo cho USCIS về công việc mới.
3.2. Tự Do Hoàn Toàn Sau Khi Thẻ Xanh Được Cấp (Sau Phê Duyệt)
Ngay khi bạn nhận được Thẻ Xanh EB-3, quy tắc Portability AC21 không còn chi phối việc làm của bạn nữa. Bạn đã trở thành Thường trú nhân vĩnh viễn và có quyền tự do hoàn toàn về mặt nghề nghiệp.
- Không Bị Ràng Buộc: Bạn không còn bị ràng buộc pháp lý phải tiếp tục làm việc cho nhà tuyển dụng bảo lãnh, và bạn có thể thay đổi công việc, công ty, hoặc thậm chí chuyển sang làm việc tự do ngay lập tức.
- Kỳ vọng Đạo đức: Mặc dù luật pháp cho phép tự do, điều quan trọng là phải thực hiện công việc cho nhà tuyển dụng bảo lãnh trong một khoảng thời gian hợp lý sau khi Thẻ Xanh được phê duyệt. Khoảng thời gian này (thường được tư vấn là 6-12 tháng) giúp củng cố bằng chứng rằng ý định của bạn khi nộp đơn EB-3 là chân thật, không phải chỉ để lấy Thẻ Xanh rồi bỏ việc ngay.
Việc thay đổi việc làm quá sớm sau khi nhận Thẻ Xanh có thể không vi phạm luật pháp, nhưng nó có thể bị xem xét kỹ lưỡng nếu bạn nộp đơn nhập tịch sau này, trong quá trình đánh giá tư cách đạo đức tốt (GMC).
PHẦN 4: CHIẾN LƯỢC QUẢN LÝ RỦI RO VÀ LỘ TRÌNH DÀI HẠN
4.1. Lập Kế Hoạch Thay Đổi Việc Làm An Toàn
Đối với đương đơn EB-3 đang trong giai đoạn chờ I-485 (Portability AC21), chiến lược là:
- Chờ Đợi Ngưỡng 180 Ngày: Đảm bảo I-485 của bạn đã chờ xử lý được ít nhất 180 ngày trước khi chuyển việc, để được bảo vệ bởi Luật AC21.
- So Sánh Vị Trí Công Việc: Vị trí mới cần phải có mô tả công việc (Job Duties) và yêu cầu kỹ năng tương đương với vị trí EB-3 ban đầu.
- Nộp Supplement J: Luôn nộp Mẫu I-485 Supplement J ngay lập tức sau khi thay đổi việc làm để thông báo cho USCIS.
4.2. Khả năng Nhập Tịch Sau EB-3
Mục tiêu cuối cùng của Thẻ Xanh EB-3 là nhập tịch. Để đảm bảo lộ trình này diễn ra suôn sẻ, bạn cần phải:
- Duy trì Quan hệ Cư trú: Giữ tài khoản ngân hàng, bằng lái xe, hợp đồng thuê nhà hoặc sở hữu bất động sản tại Mỹ.
- Tái Nhập Cảnh Đúng Cách: Nếu cần vắng mặt dài ngày, luôn xin Giấy Phép Tái Nhập Cảnh (Re-entry Permit) trước khi rời đi để tránh bị hải quan nghi ngờ từ bỏ tình trạng LPR.
- Tuân thủ Thuế Toàn cầu: Đảm bảo hồ sơ khai thuế luôn đầy đủ và chính xác, chứng minh trách nhiệm của một Thường trú nhân vĩnh viễn.
KẾT LUẬN: SỨC MẠNH CỦA THẺ XANH VĨNH VIỄN
Thẻ Xanh EB-3 là sự đảm bảo về tương lai tại Mỹ. Mặc dù Chương trình Định cư Mỹ Diện Tay Nghề yêu cầu một hành trình dài và phức tạp, đặc biệt với nút thắt PERM kéo dài 2-3 năm, nhưng phần thưởng là tình trạng Thường trú nhân vĩnh viễn với đầy đủ quyền lợi.
Sau khi nhận được Thẻ Xanh, bạn không cần phải lo lắng về Portability hay nhà bảo lãnh nữa. Tuy nhiên, việc hiểu rõ các nghĩa vụ về cư trú và thuế là yếu tố quyết định để duy trì Thẻ Xanh EB-3 và tiến tới mục tiêu nhập tịch Mỹ sau 5 năm. Sự tự do đi kèm với trách nhiệm, và việc tuân thủ các quy tắc này sẽ bảo vệ vị thế của bạn như một Thường trú nhân hợp pháp tại Mỹ.
Theo IMM Consulting – https://migration.vn
Có thể bạn quan tâm:
Số Lượng Visa EB-3 Có Hạn – Đừng Bỏ Lỡ Cơ Hội!
Du học Mỹ – Giao Lưu Văn Hóa Mỹ (J-1) – Du Học Mỹ (F-1)
Chính phủ Mỹ thông báo một số thay đổi lớn liên quan đến Bài kiểm tra nhập tịch
PHÂN TÍCH CHUYÊN SÂU CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH CƯ MỸ: CẬP NHẬT CHÍNH SÁCH VÀ CHIẾN LƯỢC DI TRÚ THÁNG 10/2025
BÁO CÁO PHÂN TÍCH CHUYÊN SÂU: TẤT CẢ CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH CƯ CANADA CẬP NHẬT THÁNG 10/2025
