Năm 2024 sắp sửa kết thúc đã chứng kiến nhiều diễn biến đáng chú ý trong Khu vực Schengen. Một loạt các quyết định được đưa ra đã ảnh hưởng đến cả công dân EU và công dân nước ngoài.
Từ việc áp dụng và gia hạn kiểm soát biên giới nội khối đến việc tăng phí thị thực Schengen, năm 2024 là một năm có nhiều biến động.
Để làm nổi bật những sự kiện chính diễn ra trong khối năm nay, Schengen.News đã tổng hợp bài viết này. Dưới đây là những thay đổi chính định hình Khu vực Schengen trong suốt năm 2024:
Nhiều quốc gia EU áp dụng và gia hạn kiểm soát biên giới nội khối
Một trong những thay đổi quan trọng nhất diễn ra trong Khu vực Schengen năm nay là việc một số quốc gia thành viên áp dụng và gia hạn kiểm soát biên giới nội khối.
Đức đã áp dụng kiểm soát biên giới nội địa trên bộ với tất cả các nước thành viên Schengen láng giềng vào ngày 16 tháng 9 năm 2024, sau khi trước đó chỉ áp dụng biện pháp này đối với một số quốc gia nhất định kể từ tháng 6. Bằng cách thực hiện kiểm soát tại tất cả các biên giới, chính quyền Đức cho biết họ muốn bảo vệ an ninh quốc gia và ngăn chặn di cư bất hợp pháp vào nước này.
Kiểm soát biên giới trên bộ của Đức dự kiến được duy trì trong thời gian sáu tháng cho đến tháng 3 năm 2025. Tuy nhiên, chính quyền không loại trừ khả năng kéo dài biện pháp này nếu tình hình không được cải thiện.
Tương tự, Hà Lan cũng đã thực hiện kiểm tra biên giới với hai nước láng giềng Schengen là Bỉ và Đức. Biện pháp này có hiệu lực từ ngày 9 tháng 12 năm 2024 và sẽ duy trì hiệu lực trong sáu tháng.
Tuy nhiên, chính quyền đã nhấn mạnh rằng những người qua biên giới sẽ không thấy nhiều thay đổi trong thời gian này vì chỉ có các đợt kiểm tra tiêu chuẩn đối với các xe được chọn ngẫu nhiên.
Năm nay, Pháp cũng đã áp dụng kiểm soát biên giới với các quốc gia Schengen mà họ có chung đường biên giới. Thông qua biện pháp này, chính quyền cho biết họ nhằm đảm bảo an ninh quốc gia, an toàn và chống lại di cư bất hợp pháp.
Na Uy, Đan Mạch và Thụy Điển cũng đã thực hiện kiểm soát biên giới vào năm 2024. Ba nước này hiện đã không còn áp dụng các biện pháp biên giới.
Ngoài ra, một số quốc gia khác đã gia hạn kiểm soát biên giới nội bộ trong năm nay, bên cạnh việc thực hiện chúng vào đầu năm 2024. Danh sách các quốc gia thành viên Schengen đã gia hạn các biện pháp của họ bao gồm Slovenia, Italy và Áo.
Slovenia áp dụng kiểm soát biên giới với Croatia và Hungary vào tháng 6 và gần đây nhất, nước này tuyên bố quyết định gia hạn biện pháp này cho đến tháng 6 năm 2025.
Italy cũng đã quyết định gia hạn kiểm soát biên giới với Slovenia từ ngày 19 tháng 12, và Áo đã kéo dài kiểm tra với Hungary và Slovenia.
EU tăng phí Visa Schengen
Một thay đổi quan trọng khác được thực hiện trong năm nay là việc tăng phí thị thực Schengen. EU đã tăng phí thị thực Schengen lên 12,5% vào ngày 11 tháng 6 năm 2024. Phí tăng đối với hầu hết người nộp đơn, bao gồm cả trẻ em.
Sau khi phí mới có hiệu lực, người lớn nộp đơn xin thị thực Schengen phải trả 90 euro thay vì mức phí 80 euro trước đó. Đối với trẻ em, phí thị thực Schengen tăng từ 40 euro lên 45 euro.
Phí cũng được tăng đối với người nộp đơn từ các quốc gia không hợp tác với các cơ quan chức năng EU trong việc tiếp nhận lại công dân của họ cư trú bất hợp pháp trong khối. Phí cho nhóm người nộp đơn này được tăng lên 135 euro hoặc 180 euro, tùy thuộc vào quốc gia gốc.
Trong khi phí thay đổi đối với hầu hết người nước ngoài, thì giá vẫn không đổi đối với công dân của các quốc gia có thỏa thuận tạo thuận lợi thị thực với EU. Hơn nữa, các nhóm được miễn phí thị thực cũng không bị ảnh hưởng bởi những thay đổi mới.
Việc khởi chạy Hệ thống Nhập/Xuất cảnh bị hoãn
EU dự kiến khởi chạy Hệ thống Nhập/Xuất cảnh (EES) vào ngày 10 tháng 11 năm 2024. Tuy nhiên, do một số vấn đề và sự chưa sẵn sàng được một số quốc gia thành viên bày tỏ, việc khởi chạy đã bị hoãn lại sang năm 2025.
Đầu tháng 10, EU chính thức loại bỏ ngày 10 tháng 11 khỏi kế hoạch. Vào thời điểm đó, Ủy viên Nội vụ Ylva Johansson cho biết EU sẽ xây dựng một lộ trình mới. Đồng thời, bà lưu ý rằng, như một giải pháp thay thế, EU đang xem xét việc khởi chạy EES theo từng giai đoạn.
Ủy ban châu Âu đã đưa ra một đề xuất về việc bắt đầu hoạt động của EES một cách tiến bộ trong thời gian sáu tháng. Cách tiếp cận này nhằm mục đích cho phép các quốc gia thành viên đảm bảo rằng hệ thống hoạt động trơn tru và an toàn ngay từ ngày đầu tiên.
EES, vốn đã bị hoãn lại nhiều lần, là một hệ thống CNTT tự động sẽ thay thế việc đóng dấu hộ chiếu thủ công và hiện đại hóa biên giới bên ngoài của EU.
Ngay sau khi hệ thống được khởi chạy, tất cả người nước ngoài, bất kể họ có đủ điều kiện nhập cảnh miễn thị thực vào EU hay không, đều phải đăng ký bằng cách cung cấp dữ liệu sinh trắc học – dấu vân tay và ảnh khuôn mặt – và một số thông tin khác.
Dữ liệu thu thập được sẽ được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu trong ba năm và thông tin này sẽ được các cơ quan chức năng sử dụng để theo dõi người nước ngoài nhập cảnh và xuất cảnh khỏi EU. Dữ liệu cũng sẽ được sử dụng để ngăn chặn di cư bất hợp pháp, phát hiện những người lưu trú quá hạn trong khối và xác định những người sử dụng danh tính giả, trong số những người khác.
Vanuatu trở thành quốc gia đầu tiên bị xóa khỏi danh sách các quốc gia đủ điều kiện được miễn thị thực của EU
Lần đầu tiên trong lịch sử, vào năm 2024, EU đã quyết định xóa một quốc gia khỏi danh sách các quốc gia có chủ sở hữu hộ chiếu đủ điều kiện được miễn thị thực nhập cảnh vào Khu vực Schengen.
EU đã chấm dứt vĩnh viễn việc đi lại miễn thị thực đối với Vanuatu vào tháng 12 năm 2024, sau khi quốc gia này không đáp ứng được các yêu cầu của khối đối với chương trình công dân đầu tư của mình.
Theo Báo cáo viên Paulo Cunha, Vanuatu đã bán quyền công dân của mình để đổi lấy tiền và đã lạm dụng sự tin tưởng của EU.
“Đây là lần đầu tiên chúng tôi loại một quốc gia thứ ba khỏi danh sách miễn thị thực. Chúng tôi không đưa ra quyết định này một cách dễ dàng; nó vừa phù hợp vừa được biện minh bởi sự hợp tác không đầy đủ của Cộng hòa Vanuatu và nhu cầu bảo vệ biên giới châu Âu khỏi mối đe dọa ở quy mô này.” Báo cáo viên Paulo Cunha cho biết.
Các cơ quan chức năng của EU còn cho rằng Vanuatu đã áp dụng các quy tắc được đơn giản hóa cho nhóm người nước ngoài muốn lấy quốc tịch của mình, gây nguy hiểm cho an toàn và an ninh của khối.
Quyết định của EU có nghĩa là tất cả những người mang hộ chiếu Vanuatu, bao gồm cả những người đã lấy quốc tịch thông qua đầu tư, sẽ cần phải trải qua thủ tục xin thị thực và xin thị thực để được phép nhập cảnh vào Khu vực Schengen.
Châu Âu tiếp tục là điểm đến du lịch hàng đầu đối với du khách quốc tế
Châu Âu tiếp tục là điểm đến yêu thích của du khách từ khắp nơi trên thế giới trong năm 2024.
Theo báo cáo của Ủy ban Du lịch Châu Âu (ETC) được công bố hồi đầu tháng 10 năm nay, khoảng 40% người nước ngoài tham gia khảo sát cho biết họ dự định du lịch đường dài đến các điểm đến ở châu Âu trong khoảng thời gian từ tháng 9 đến tháng 12 năm 2024.
Lý do chính khiến người nước ngoài chọn châu Âu làm điểm đến du lịch là sự an toàn, vẫn là tiêu chí hàng đầu đối với 52% người được hỏi. Các tiêu chí khác mà du khách nước ngoài quan tâm trước khi quyết định du lịch châu Âu là cơ sở hạ tầng du lịch và các địa điểm không thể bỏ qua.
Ngoài những điều kể trên, đa số người nước ngoài thực hiện chuyến du lịch đến châu Âu vào năm 2024 đều vì mục đích giải trí. Văn hóa và lịch sử cũng là một trong những động lực chính để họ đến thăm lục địa này.
“Văn hóa và lịch sử vẫn là những điểm thu hút hàng đầu đối với các chuyến đi trong tương lai, với 44% số người được hỏi cho rằng đây là ưu tiên hàng đầu. Sự quan tâm ngày càng tăng này mang lại lợi ích cho các trung tâm lịch sử và điểm nóng văn hóa của châu Âu.” Ủy ban Du lịch Châu Âu cho biết.
Mặt khác, giá cả phải chăng là mối quan tâm chính của công dân nước ngoài có kế hoạch đến thăm châu Âu vào năm 2024.
Luật nhập tịch mới của Đức có hiệu lực
Luật nhập tịch mới của Đức có hiệu lực vào ngày 27 tháng 6 năm 2024, đánh dấu một sự thay đổi quan trọng.
Luật nhập tịch mới của Đức bao gồm mười điểm chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người nước ngoài nhập quốc tịch.
Một trong những điểm quan trọng nhất là theo luật mới, Đức hiện nay cho phép người nước ngoài giữ nhiều quốc tịch. Điều này có nghĩa là người nước ngoài cư trú tại Đức khi xin nhập quốc tịch không phải từ bỏ quốc tịch trước đó khi họ trở thành công dân Đức.
Một lợi thế khác của luật mới là nó cho phép người nước ngoài nhập quốc tịch nhanh hơn. Theo thủ tục rút gọn, kể từ khi luật mới có hiệu lực, người nước ngoài đã đủ điều kiện xin nhập quốc tịch Đức sau 5 năm cư trú hợp pháp tại nước này thay vì 8 năm trước đó.
Thời gian chờ đợi cũng được rút ngắn đối với người nước ngoài kết hôn với công dân Đức và những người hòa nhập hoàn toàn vào xã hội. Những nhóm người nước ngoài này hiện được phép xin hộ chiếu Đức sau lần lượt là bốn và ba năm.
Ngoài những điều kể trên, luật mới cũng mang lại một số thay đổi cho người nước ngoài, bao gồm trẻ em sinh ra ở Đức với cha mẹ là người nước ngoài và thế hệ lao động nhập cư, trong số những người khác.
Phần Lan siết chặt tiêu chí nhập tịch
Trong khi Đức ban hành luật mới nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người nước ngoài nhập quốc tịch, thì trường hợp của Phần Lan không phải như vậy.
Vào tháng 10 năm nay, chính phủ Phần Lan đã quyết định tăng yêu cầu về thời gian cư trú đối với những người muốn lấy quốc tịch của nước này.
Theo các quy tắc mới của Phần Lan, có hiệu lực từ ngày 1 tháng 10 năm 2024, ứng viên xin quốc tịch Phần Lan hiện phải chứng minh rằng họ đã cư trú hợp pháp trong nước trong tám năm thay vì năm năm trước đó.
Bộ trưởng Nội vụ Phần Lan Mari Rantanen cho biết: “Quốc tịch Phần Lan không phải là điều gì đó có thể được cấp tự động. Nó đòi hỏi sự hòa nhập thành công, làm việc và tuân thủ các quy tắc của xã hội Phần Lan.”
Tuy nhiên, như các nhà chức trách Phần Lan đã giải thích vào thời điểm đó, yêu cầu mới hiện không áp dụng cho tất cả mọi người. Một số nhóm người nước ngoài không phải chịu sự siết chặt quy định.
Một số quốc gia khác, bao gồm Cộng hòa Séc và Ba Lan, cũng đã tuyên bố kế hoạch siết chặt luật nhập tịch của họ. Tuy nhiên, các quy tắc mới vẫn chưa có hiệu lực.
Hungary tái khởi động Chương trình Golden Visa và Hy Lạp tăng yêu cầu đầu tư
Sau khi chấm dứt Chương trình Thị thực Vàng vào năm 2017, Hungary đã tái khởi động chương trình này vào ngày 1 tháng 7 năm 2024.
Được gọi là Chương trình Nhà đầu tư Khách mời, chương trình này của Hungary cho phép công dân nước ngoài nhận được giấy phép cư trú Hungary để đổi lấy đầu tư.
Để hưởng lợi từ Chương trình Thị thực Vàng của Hungary, người nước ngoài có thể thực hiện ba lựa chọn đầu tư như sau:
- Mua một đơn vị bất động sản với số tiền tối thiểu là 250.000 euro
- Mua một bất động sản dân cư trị giá 500.000 euro
- Quyên góp ít nhất 1.000.000 euro cho một cơ sở giáo dục đại học ở Hungary
Đối với Hy Lạp, quốc gia này đã tăng yêu cầu đầu tư cho Thị thực Vàng trong năm nay. Để đáp ứng nhu cầu cụ thể của các khu vực khác nhau trên cả nước, Hy Lạp đã giới thiệu các ngưỡng đầu tư phù hợp, lên tới 800.000 euro.
Các khu vực trong nước mà người nước ngoài cần đầu tư tối thiểu 800.000 euro để đảm bảo giấy phép cư trú thông qua Chương trình Thị thực Vàng của Hy Lạp bao gồm Attica, Mykonos, Santorini và Thessaloniki, trong số những khu vực khác.
Mặt khác, đối với một số khu vực khác, yêu cầu đầu tư tối thiểu được đặt ở mức 400.000 euro.
Lao động nhập cư đến EU vẫn ở mức cao do tình trạng thiếu lao động nghiêm trọng
Tương tự như những năm trước, di cư lao động đến EU tiếp tục duy trì ở mức cao trong năm 2024 trong bối cảnh tình trạng thiếu lao động mà một số quốc gia thành viên đang gặp phải.
Dữ liệu cho thấy số lượng giấy phép lao động được các nước EU cấp cho người lao động nước ngoài trong các thời kỳ cụ thể của năm 2024 là rất lớn.
Ví dụ, từ tháng 1 đến cuối tháng 10 năm 2024, Thụy Điển đã cấp tổng cộng 23.870 giấy phép lao động cho công dân nước ngoài. Những con số như vậy cho thấy nước này đang cần lao động nước ngoài trong các lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là trong những lĩnh vực đang thiếu hụt.
Romania và Ireland cũng cấp một số lượng lớn giấy phép lao động cho công dân nước ngoài. Từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2024, Romania đã cấp 77.426 giấy phép lao động cho người lao động không thuộc EU, trong khi từ tháng 1 đến tháng 8 năm 2024, Ireland đã cấp 27.181 giấy phép lao động cho người nước ngoài muốn nhập cảnh vào lãnh thổ của họ để làm việc.
Ngoài những điều kể trên, Đức đã cấp nhiều hơn 10% thị thực cho người lao động nhập cư trong năm nay so với năm 2023.
Bằng cách tăng số lượng thị thực cho người lao động nước ngoài, chính phủ Đức muốn thu hút nhiều lao động nước ngoài hơn, những người đang rất cần thiết cho nền kinh tế của nước này.
Một số quốc gia EU khác cũng đã thực hiện các biện pháp để thu hút nhiều lao động nước ngoài hơn nhằm giúp các doanh nghiệp trên toàn quốc đối phó với tình trạng thiếu hụt.
